Đồ Thờ – Ban Công Đồng

Ban công đồng là ban thờ được lập nơi chính điện hoặc ở cung đệ nhất ngay chính giữa trong các đền điện phủ thờ tín ngưỡng thờ Mẫu của người Việt Nam. Ban công đồng nơi quy tụ chính thờ các vị thần linh trong hệ thống thần linh tam phủ, tứ phủ, ban được thiết kế tinh xảo, kỹ nghệ công phu, có thể coi nơi đây là trung tâm của ngôi đền điện thờ.

Các con nhang, đệ tử, du khách thập phương khi tới dâng hương nhất thiết phải nghi lễ trước Ban công đồng rồi sau đó mới tới các cung các ban khác trong đền.

Ban công đồng thờ ai ?

Hiện nay tồn tại 2 khái niệm Tam Phủ và Tứ phủ công đồng trong tín ngưỡng thờ Mẫu, vì vậy có thể tùy từng nơi mà ban công đồng được thiết kế có đôi chút khác nhau nhưng cơ bản đều bài trí thờ các vị thần linh theo thứ bậc như sau.

Hàng thứ nhất: Thờ Phật, đại diện là Quan thế âm Bồ Tát, ngài đại diện cho Tam Bảo (Phật Pháp Tăng)

Hàng thứ hai: Thờ các vị vua cha, đại diện là vua cha Ngọc Hoàng Thượng đế, hai bên có Quan Nam Tào và  Bắc Đẩu hầu cận.

Hàng thứ ba: Thờ đủ Tam Tòa Thánh Mẫu (Gồm Mẫu Đệ Nhất Thượng Thiên, Mẫu Đệ Nhị Thượng Ngàn và Mẫu Đệ Tam Thoải Phủ.

Hàng thứ tư: Thờ Ngũ Vị Tôn Quan, đại diện năm dinh quan lớn đều là các quan uy quyền thừa lệnh vua cha cai quản các miền các phủ. Trong đó Quan Lớn Đệ Nhất Thượng Thiên, Quan Lớn Đệ Nhị Thượng Ngàn Giám Sát, Quan Lớn Đệ Tam Thoải Phủ, Quan Lớn Đệ Tứ Khâm Sai và Quan Lớn Đệ Ngũ Tuần Tranh.

Hàng thứ năm: Thờ tứ phủ Chầu Bà, là các vị đại diện là Chầu Đệ Nhất, Chầu Đệ Nhị, Chầu Đệ Tam, Chầu Đệ Tứ. Cũng có một số nơi thờ thêm Chầu Lục và Chầu Bé.

Hàng thứ sáu: Thờ tứ phủ quan hoàng với đại diện các vị Quan Hoàng Cả, Hoàng Bơ, Hoàng Bảy. Hoàng Mười.

Hàng thứ bảy: Thờ tứ phủ thánh cô và tứ phủ thánh cậu. Phía bên trái có các vị đại diện là Cô Bơ, Cô Tư, Cô Chín và Cô Bé Thượng Ngàn. Phía bên phải có các vị đại diện là Cậu Cả, Cậu Bơ, Cậu Tư, và Cậu Bé.

Trên thực tế tại các đền điện phủ thờ, có thể linh động lựa chọn đầy đủ hoặc lược bớt một số hàng, chỉ thờ đại diện một vài hàng chính, chẳng hạn như chỉ thờ Tam tòa Thánh Mẫu, Ngũ Vị Tôn Quan, Tứ phủ Thánh Hoàng.

Tóm lại, tín ngưỡng thờ Mẫu, tam tứ phủ là tín ngưỡng tôn thờ toàn vũ trụ (thiên địa thủy nhạc) có thờ cả nam thần – nữ thần, thiên thần – nhân thần, các vị hiển tích ở miền xuôi cũng như miền ngược… Cao hơn hết là Thánh Mẫu Thần Chủ , người mẹ của tâm linh luôn có lòng bao dung độ lượng thương xót chúng sinh.